Nghiên cứu xây dựng mô hình ARIMA dự báo lũ lưu vực sông nhỏ, áp dụng thử nghiệm trên lưu vực sông Nậm Pàn

Tóm tắt

Dự báo thủy văn lưu vực sông nhỏ thường gặp nhiều khó khăn do thông tin và dữ liệu không gian thường hạn chế, dẫn đến các lưu vực sông nhỏ ở địa phương, mặc dù có vai trò quan trọng trong phòng chống thiên tai nhưng lại gặp khó khăn trong quá trình giám sát, cảnh báo. Nghiên cứu này tập trung vào việc xây dựng các mô hình dựa vào dữ liệu để dự báo dòng chảy trong mùa lũ của các sông nhỏ. Kết quả xây dựng mô hình ARIMA cho thấy dự báo trước 1 giờ cho kết quả tốt, chỉ số Nash đạt 0,99, mức đảm bảo dự báo đạt 94%, 3 giờ chỉ số Nash đạt 96%, mức đảm bảo dự báo giảm còn 85%, 6 giờ chỉ số đảm bảo chỉ còn 83,5%, tuy nhiên dự báo trận lũ thử nghiệm, mô hình ARIMA 6 giờ chỉ có mức đảm bảo đạt dưới 40%; Trong khi đó, mô hình ARIMAX sử dụng lượng mưa thực đo theo ốp 6 giờ có khả năng dự báo tốt hơn, với kết quả dự báo trận lũ thử nghiệm đạt mức đảm bảo trên 70%. Điều này là do các lưu vực sông nhỏ có thời gian tập trung nước rất ngắn, do vậy thời gian dự báo ngắn. Các trận lũ cực đoan có thời đoạn tập trung nước ngắn (nhỏ hơn 6 giờ) có thể dự báo tốt bằng mô hình ARIMAX.